Wypowiedzenie umowy przez pracownika lub pracodawcę – co należy wiedzieć?

Zdarza się, że pracownik dochodzi do wniosku, że nie chce dłużej pracować w danej firmie. Bez względu na to, co skłania go do tej decyzji, powinien jak najszybciej złożyć wypowiedzenie umowy. Prawo do zerwania umowy ma też pracodawca. Obie strony obowiązują jednak pewne zasady, dotyczące zarówno sposobu składania wypowiedzenia, jak i warunków, których trzeba w związku z tym dotrzymać.

Wypowiedzenie umowy o pracę – jaką powinno mieć formę?

Chociaż prawo zakłada, że wypowiedzenie umowy przez pracownika nie musi być składane w formie pisemnej, lepiej zdecydować się na to rozwiązanie. Dlaczego? Jeśli dojdzie do konfliktu z pracodawcą i trzeba będzie udowodnić, kiedy zostało dostarczone wypowiedzenie, dokument w formie papierowej będzie stanowił niepodważalny dowód.

Na wypowiedzenie umowy o pracę w postaci papierowej powinien się też zdecydować pracodawca. Przekazanie tej informacji w inny sposób będzie zakwalifikowane jako czynność wadliwa, ale nie sprawi to, że wypowiedzenie okaże się nieważne. Może się jednak okazać kłopotliwe, jeśli pomiędzy pracownikiem a pracodawcą dojdzie do konfliktu, który skończy się w sądzie. W przypadku pracodawcy, jeszcze przed złożeniem wypowiedzenia powinien on dodatkowo sprawdzić, czy dany pracownik nie podlega ochronie prawnej, która ogranicza jego prawo do zerwania umowy. Dzieje się tak w przypadku m.in. kobiet w ciąży i pracowników w okresie przedemerytalnym. To prawo przestaje obowiązywać tylko w szczególnych sytuacjach, np. gdy firma jest w trakcie likwidacji albo ogłosiła upadłość.

Różnice pomiędzy wypowiedzeniem umowy przez pracownika a pracodawcę

W dokumencie składanym przez pracodawcę powinny się znaleźć m.in. dane obu stron, a także data rozwiązania umowy i informacja, z której wynika, ile trwa okres wypowiedzenia (o ile pracownik nie zostaje zwolniony w trybie natychmiastowym). Jeśli umowa z pracownikiem została zawarta na czas nieokreślony, konieczne jest również zamieszczenie informacji o tym, jaka jest przyczyna zerwania umowy. Prawo nakazuje także zamieścić pouczenie o możliwości odwołania się od tej decyzji w sądzie pracy, wraz z adresem właściwego sądu.

Natomiast wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika powinno zawierać przede wszystkim takie informacje, jak data, miejscowość, dane pracownika i pracodawcy. W treści powinna zostać zamieszczona informacja o tym, że dokument stanowi wypowiedzenie umowy o pracę, zawartej pomiędzy danymi stronami (należy wpisać nazwę pracodawcy oraz imię i nazwisko pracownika). Trzeba też napisać, jakiego dnia umowa została zawarta, a najlepiej wpisać także jej numer, o ile takowy istnieje – nie każda umowa zostaje nim opatrzona. Pracownik powinien również zamieścić informację, jaki przysługuje mu okres wypowiedzenia. Całość musi być opatrzona podpisem pracownika. Tak sporządzony dokument podpisuje później pracodawca albo inna osoba, która jest do tego upoważniona.

Decydując się na rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym, czyli bez okresu wypowiedzenia, pracownik musi dodatkowo podać przyczynę zerwania umowy. Taki sposób rozwiązania umowy jest jednak możliwy tylko w określonych przypadkach, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika albo jeśli po wydaniu orzeczenia lekarskiego, z którego wynika, że pełnione obowiązki zawodowe szkodzą zdrowiu pracownika, nie został on przeniesiony do innej pracy. Wtedy w dokumencie powinno się również znaleźć odniesienie do odpowiedniego artykułu w Kodeksie pracy, który pozwala na skorzystanie z takiego rozwiązania w danej sytuacji.

Okres wypowiedzenia

Należy nie tylko złożyć wypowiedzenie umowy, ale też zastosować się do przepisów określających, jaki okres wypowiedzenia obowiązuje w danym przypadku. Jeśli została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony lub nieokreślony, to będzie on trwał:

• 2 tygodnie – pod warunkiem, że czas zatrudnienia był krótszy niż 6 miesięcy (pierwszym dniem okresu wypowiedzenia jest pierwsza niedziela następująca po dniu, w którym złożono wypowiedzenie),
• miesiąc – pod warunkiem, że czas zatrudnienia był dłuższy niż 6 miesięcy, ale krótszy niż 3 lata (pierwszym dniem okresu wypowiedzenia jest pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie).
• 3 miesiące – pod warunkiem, że czas zatrudnienia wynosi minimum 3 lata (pierwszym dniem okresu wypowiedzenia jest pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie).

Jeżeli została zawarta umowa o pracę na okres próbny, okres wypowiedzenia będzie inny. Wynosi on:

• 3 dni robocze – w przypadku okresu próbnego trwającego nie więcej niż 2 tygodnie,
• tydzień – w przypadku okresu próbnego trwającego dłużej niż 2 tygodnie, ale nie więcej niż 3 miesiące,
• 2 tygodnie – w przypadku okresu próbnego trwającego dłużej niż 3 miesiące.

Biorąc pod uwagę okres zatrudnienia, należy jeszcze określić liczbę dni, które przysługują pracownikowi w ramach urlopu, i które może on jeszcze wykorzystać.

Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jakie zasady obowiązują w przypadku zrywania umowy o pracę? Porozmawiaj z naszymi ekspertami – chętnie pomożemy Ci we wszystkich sprawach związanych z tym procesem.