Przymus szczepienia, odmowa wykonania testu na Covid-19 – ile wolno pracodawcy i pracownikowi?

Kilka dni temu minął rok, od kiedy “zostaliśmy zamknięci na dwa tygodnie”. Pandemiczna rzeczywistość jednak stale nie pozwala o sobie zapomnieć.

I tak, stale od zeszłego roku przewija się problem uprawnień pracownika i pracodawcy w zakresie wykonywania testów na obecność koronawirusa. Nowym problemem stał się natomiast przymus do szczepień, co do których wielu pracowników ma obawy.

Przymus szczepienia

Od początku wchodzenia na rynek szczepionek na COVID-19 powiedziane było – w Polsce szczepienia nie będą obowiązkowe; tym samym osoby, które odmówią zaszczepienia się, nie poniosą żadnej odpowiedzialności finansowej. Często słychać jednak głosy grup pracowników, którzy zostali do szczepień zmuszeni i którzy w obawie przed zwolnieniem zgodzili się poddać szczepieniu.

Co jednak w sytuacji, gdy pracownik odmówi zaszczepienia się? Czy osobę taką można zwolnić? Na próżno szukać regulacji prawnych odnoszących się do przymuszenia pracownika do szczepienia, nie znajdziemy także jeszcze orzeczeń sądów dotyczących tego zagadnienia. Odpowiadając na te dwa pytania, posiłkować się można jedynie przypuszczeniami i zdrowym rozsądkiem, bowiem zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy pracodawca zobowiązany jest do zagwarantowania swojemu pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wielu więc uważa, iż rozprzestrzeniający się stale wirus stanowi zagrożenie w miejscu pracy – tak też uzasadniają swoje racje pracodawcy nakłaniając pracowników do szczepień. Biorąc jednak pod uwagę fakt, iż szczepienia przeciwko COVID-19 są dobrowolne, pracodawca nie może zmusić pracownika do przyjęcia szczepionki.

Pracodawca może oczywiście sugerować i polecać szczepienie, lecz w sytuacji przymuszenia do szczepienia działa on niezgodnie z prawem – należy jednak pamiętać, że obiecane benefity w ramach za poddanie się szczepieniom również są niezgodne z prawem. Wielu pracowników w takiej sytuacji decyduje się na przyjęcie szczepionki w obawie przez konsekwencjach, które mogą im “grozić”, jeśli sprzeciwią się poleceniu pracodawcy. Pamiętajmy więc, że niesłusznie.

Odmowa wykonania testu na Covid-19

Rozpoczynając odpowiedź na to pytanie, ponownie należy wspomnieć o jednym z kodeksowych obowiązków pracodawcy – zapewnieniu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wobec tego można byłoby stwierdzić, iż pracodawca, w celu wywiązania się ze swojego obowiązku, może nakazać wykonanie testu na COVID-19, szczególnie jeśli istnieje prawdopodobieństwo zakażenia się przez pracownika wirusem – pracodawca powinien uczynić wszystko, aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia się wirusa dalej. Okazuje się jednak, że nie znajdziemy przepisu, który umożliwia pracodawcy przymuszenie do wykonania testu. Jednakże w sytuacji, w której pracodawca podejrzewa u pracownika wystąpienie zakażenia koronawiursem, a pracownik odmówił wykonania testu, pracodawca, dbając o zdrowie pozostałych pracowników, powinien o swoich podejrzeniach zawiadomić sanepid. Co istotne – jeśli pracownik zdecyduje się na wykonanie testu na COVID-19, pracodawca nie może oczekiwać, że wyniki zostaną mu przedłożone – są one bowiem danymi wrażliwymi. Jeżeli jednak wynik testu będzie pozytywny, wówczas pracownik ma obowiązek poinformować o tym pracodawcę.

Wspomnieć także należy, że pracownik, który odmówił wykonania testu na COVID-19 nie może ponieść żadnych negatywnych konsekwencji swojej decyzji; niezgodne z prawem będzie więc zastraszanie takiej osoby ewentualnym zwolnieniem.

Jeśli mają Państwo jakiekolwiek pytania dotyczące powyższego zagadnienia, zapraszamy do kontaktu ze specjalistami naszej Kancelarii.