Czy restrukturyzacja i upadłość to odpowiedź na problemy przemysłu?

Opublikowano: 14.01.2025
Czy restrukturyzacja i upadłość to odpowiedź na problemy przemysłu?

Przedsiębiorcy działający w branży przemysłowej, ze względu na specyfikę tej gałęzi biznesu, niejednokrotnie narażeni są na wystąpienie trudności finansowych.

Złożone łańcuchy dostaw, duże inwestycje oraz długoterminowe zobowiązania mogą wiązać się z ryzykiem utraty płynności. W dynamicznie zmieniającej się koniunkturze gospodarczej warto wcześniej zapoznać się z procedurami dot. restrukturyzacji oraz upadłości.

Kogo może dotyczyć restrukturyzacja

W publikacji MGBI podsumowującej 2024 r. wskazano, że w branży przemysłowej złożono 646 wniosków o wszczęcie postępowania  restrukturyzacyjnego (w 2023 r. rozpoczęto 594 postępowań restrukturyzacyjnych firm działających w  tej branży). W 2023 r. restrukturyzację najczęściej rozpoczynano w firmach zajmujących się produkcją konstrukcji metalowych i ich części (56 postępowań) oraz obróbką mechaniczną elementów metalowych (41 postępowań) – dane według raportu MGBI „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne w przemyśle. Raport 2024”.

Postępowanie restrukturyzacyjne w Polsce zostało uregulowane Ustawą Prawo Restrukturyzacyjne z dnia 15 maja 2015 r. Celem tego postępowania jest podjęcie działań mających na celu uniknięcie ogłoszenia upadłości przez  przedsiębiorcę (a także spółkę kapitałową, wspólników spółki jawnej, komplementariuszy w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych oraz wspólników spółki partnerskiej) poprzez stworzenie warunków umożliwiających dalsze funkcjonowanie i rozwój.

Restrukturyzacja dedykowana jest przedsiębiorcom niewypłacalnym lub zagrożonych niewypłacalnością. W przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą niewypłacalność oznacza, że zobowiązania pieniężne przedsiębiorcy  przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Zagrożenie niewypłacalnością oznacza natomiast, że podmiot w niedługim czasie może stać się niewypłacalny, na co wskazuje jego ogólna sytuacja ekonomiczna – w zależności od wielkości firmy i rodzaju prowadzonej działalności może być to perspektywa kilku miesięcy lub kilku lat.

Postępowanie restrukturyzacyjne – na czym polega

Wspomniana Ustawa wyróżnia cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Jest to najmniej sformalizowana procedura, pozwala na zawarcie ugody z wierzycielami bez udziału sądu. Polega na przygotowaniu przez dłużnika wraz z tzw. nadzorcą układu (doradcą restrukturyzacyjnym) propozycji układowych, które mogą obejmować różne  warunki, takie jak rozłożenie wierzytelności na raty, odroczenie spłaty czy umorzenie części zobowiązania.  Następnie takie propozycje poddawane są pod głosowanie wierzycieli (dla zatwierdzenia układu wymagana jest zgoda co najmniej połowy wszystkich wierzycieli, posiadających nie mniej niż 2/3 wszystkich wierzytelności​​).

Warunkiem do przeprowadzenia tego postępowania jest sytuacja gdy suma wierzytelności, których istnienie kwestionuje dłużnik, a które uprawniają do głosowania nad układem (tzw. wierzytelności sporne) nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Przyśpieszone postępowanie układowe

Ten rodzaj postępowania może zostać przeprowadzony, jeżeli suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem i ma on na celu jak najszybsze zawarcie układu z wierzycielami. Rozpoczyna się ono od złożenia wniosku o otwarcie przyśpieszonego postępowania układowego. Sąd następnie wyznacza nadzorcę sądowego, który m.in. zawiadamia wierzycieli o otwarciu postępowania oraz sporządza plan restrukturyzacyjny.

Niewątpliwą zaletą tego postępowania jest zawieszenie z mocy prawa postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętej układem, a także możliwość zawieszenia na okres trzech miesięcy wierzytelności nieobjętych układem.

Postępowanie układowe

Postępowanie układowe może zostać przeprowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Ten rodzaj postepowania również zostaje zainicjowany złożeniem wniosku do sądu, jednak w odróżnieniu od uproszonego postępowania układowego trwa ono dłużej a stopień zaangażowania sądu jest większy.

Postępowanie sanacyjne

Jest uważane za najbardziej zaawansowane postępowanie restrukturyzacyjne, polega na przeprowadzeniu czynność faktycznych i prawnych, których celem jest poprawa sytuacji ekonomicznej dłużnika i przywrócenie dłużnikowi możliwości wykonywania swoich zobowiązań, a także zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. W odróżnieniu od pozostałych rodzajów postępowań, w przypadku postępowania sanacyjnego ustawodawca nie wskazał żadnej sumy wierzytelności przedsiębiorstwa, która uprawniałaby do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania.

Podkreśla się jednakże, że ten rodzaj postępowania jest dedykowany tym firmom, które wymagają kompleksowej i daleko idącej restrukturyzacji, gdy samo zawarcie układu jest niewystarczające. W praktyce najczęściej tzw. sanacja polega na redukcji zatrudnienia, zbyciu zbędnych składników majątku, czy zmniejszeniu kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (chociażby poprzez rozwiązanie niekorzystnych umów czy pozyskanie nowych kontrahentów).

Upadłość przedsiębiorcy – kogo dotyczy

Wg MGBI raporty wskazują na systematyczny wzrost liczby firm ogłaszających upadłość. W ubiegłym roku przeprowadzono 436 nowych postępowań upadłościowych (wzrost o 10,7 % w porównaniu do 2023 r.), z czego najwięcej upadłości ogłoszono w branży przemysłowej (106 postępowań). Upadłość ogłaszały przede wszystkim firmy zajmujące się produkcją pozostałych  mebli, instalowaniem maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia oraz producenci pozostałych wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa.

Kwestia upadłości została uregulowana w Ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo Upadłościowe. Postępowanie upadłościowe oznacza, że  przedsiębiorca nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez okres trzech miesięcy ( w przypadku spółek – przez okres przekraczający  24 miesiące, a jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku). W odróżnieniu od restrukturyzacji, celem upadłości jest przede wszystkim zaspokojenie roszczeń wierzycieli firmy, a dotychczasowe przedsiębiorstwo może zostać zachowane wyłącznie jeśli pozwolą na to racjonalne względy.

Wniosek o ogłoszenie upadłości może zostać złożony do właściwego sądu zarówno na wniosek dłużnika, wierzyciela osobistego, jak i podmioty wymienione w art. 20 Prawa upadłościowego, tj. m.in. każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami, a także komplementariusze czy wspólnicy spółki jawnej.

Przyczyny nie uwzględnienia wniosku o ogłoszenie upadłości

Złożenie wniosku do sądu nie zawsze prowadzi bezpośrednio do ogłoszenia upadłości. Sąd może oddalić wniosek złożony przez wierzyciela jeśli dłużnik – przedsiębiorca wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny, a spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Inną przesłanką która uniemożliwia ogłoszenie upadłości jest brak majątku dłużnika, który wystarczałby na zaspokojenie kosztów postępowania czy jeżeli dłużnik co prawda ma majątek, ale jest on wystarczający wyłącznie na zaspokojenie kosztów postępowania.

Inną przyczyną oddalenia wniosku jest obciążenie majątku firmy w takim stopniu (np. hipoteką lub zastawem), że pozostały do dyspozycji majątek nie jest wystarczający do zaspokojenia kosztów postępowania.

Podsumowanie

Obecnie wiele przedsiębiorstw boryka się z problemem braku stabilności, a aktualna sytuacja gospodarcza sprawia, że ich liczba prawdopodobnie będzie rosnąć. W takiej sytuacji konieczne jest podejmowanie przemyślanych i skomplikowanych decyzji. W razie poważnych problemów przedsiębiorstwa warto rozważyć podjęcie decyzji o przeprowadzeniu restrukturyzacji  lub, w ostateczności, upadłości.

Kancelaria Radców Prawnych Tomasz Czapczyński sp.k. specjalizuje się w doradztwie dla firm przemysłowych w zakresie analizy ryzyka ich działalności. Jeśli Twoja firma znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, warto skonsultować się z ekspertami, aby znaleźć najlepsze rozwiązania.

Podobał Ci się artykuł? Zaobserwuj nas w social mediach.

Zapisz się do naszego newslettera

Przeczytaj także

Monitoring w zakładzie pracy a przepisy

Monitoring w zakładzie pracy a przepisy

Wideomonitoring w zakładach pracy jest popularnym narzędziem, które wspiera pracodawców w zapewnieniu bezpieczeństwa... Czytaj więcej

Rekrutujesz pracownika? Zadbaj o RODO!

Rekrutujesz pracownika? Zadbaj o RODO!

Ochrona danych osobowych staje się niezwykle istotna w każdym obszarze działalności, w tym także w procesie... Czytaj więcej

Trzecie wydanie biuletynu Kancelarii

Trzecie wydanie biuletynu Kancelarii

Zapoznaj się z najnowszym wydaniem naszego biuletynu. A w nim informacje o najważniejszych wydarzeniach branżowych,... Czytaj więcej

Przestrzegamy praw biznesu

Skontaktuj się z nami

Kontakt