Co przedsiębiorca powinien wiedzieć o nowym Krajowym Rejestrze Zadłużonych?

Podstawa prawna: ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych

Kto jest w rejestrze?

W rejestrze ujawniane są dane na temat:

1. osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, wobec których są lub były prowadzone postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe oraz postępowania w sprawach orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej
2. wspólników osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki
3. osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, wobec których była prowadzona egzekucja sądowa lub administracyjna i została ona umorzona z powodu jej bezskuteczności;
4. osób fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych lub egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące

W KRZ zamieszczane są dane wyłącznie dłużników należących do powyższych kategorii. Nie ma podstaw prawnych do zamieszczania danych innych dłużników w KRZ, niż wskazanych powyżej.

KRZ zawiera informacje o podmiotach z pkt 3 i 4 powyżej tylko, gdy podstawa do ujawnienia informacji zaistniała po 30 listopada 2021 r. Zatem egzekucja musi zostać umorzona co do pkt 3 albo prowadzona co do pkt 4 najwcześniej w dniu 1 grudnia 2021 r., żeby informacje o niej znalazły się w rejestrze.

W KRZ nie ujawnia się również informacji o sprawach, w których wniosek o ogłoszenie upadłości, wniosek o otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu na zgromadzeniu wierzycieli, wniosek o wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego, wniosek o uznanie orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego, wniosek restrukturyzacyjny, wniosek o stwierdzenie wykonania, zmianę albo uchylenie układu lub wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wpłynął przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (czyli przed 1 grudnia 2021 r.)

Dla kogo?

Dla wszystkich posiadających nr PESEL/NIP/KRS sprawdzanego podmiotu (możliwe jest również wyszukiwanie po sygn. sprawy upadłościowej). Rejestr jest dostępny na stronie: https://krz.ms.gov.pl/

Jakie informacje są publikowane w rejestrze?

Zakres publikowanych informacji różni się w zależności od podstawy wpisu do rejestru (pkt 1-4 powyżej).

Przykładowo, rejestr zawiera następujące dane o podmiotach, względem których umorzono postępowanie egzekucyjne z powodu bezskuteczności (pkt 3):

1. imię i nazwisko albo nazwę;
2. firmę;
3. siedzibę osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną;
4. numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5;
5. NIP, jeżeli osoba albo jednostka organizacyjna ma taki numer;
6. datę umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika lub sąd albo naczelnika urzędu skarbowego albo dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
7. sygnaturę akt sprawy;
8. nazwę sądu lub organu, który wydał orzeczenie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika lub sąd albo naczelnika urzędu skarbowego albo dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
9. kwotę lub sumę kwot wierzytelności niewyegzekwowanych w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez komornika lub sąd albo naczelnika urzędu skarbowego albo dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
10. wskazanie tytułu wykonawczego.

Kto i kiedy zamieszcza dane w rejestrze?

Do zamieszczenia danych w rejestrze – w zależności od podstawy – zobowiązani są sąd, komornik lub organ administracji. Przykładowo, ww. dane ujawnione o podmiotach z pkt 3, w zakresie dotyczącym umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika albo sąd, zamieszcza niezwłocznie w Rejestrze komornik albo sąd, który wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego.

Wierzyciele nie mają możliwości wnioskowania o zamieszczenie danych o dłużnikach w KRZ.

Jak długo dane o dłużniku są ujawniane?

Co do zasady, dane o dłużniku zawarte w KRZ nie mogą zostać usunięte.

Dane przestają być jednak automatycznie ujawniane – w zależności od podstawy wpisu – po upływie różnych okresów czasu, wskazanych w ustawie.

Co do dłużników z pkt 1 i 2 będzie to zwykle 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania, którego dotyczą, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Z kolei dane o dłużnikach z pkt 3 automatycznie przestają być ujawniane po upływie 7 lat od dnia ich zamieszczenia, a z pkt 4 – automatycznie przestają być ujawniane po upływie 7 lat od dnia zamieszczenia informacji o ukończeniu postępowania egzekucyjnego lub informacji o spłacie całości wierzytelności w przypadku ich zgłoszenia przez organ, który wypłacił świadczenia przyznawane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.

Komornik (a w określonych przypadkach Szef Krajowej Administracji Skarbowej, właściwy naczelnik urzędu skarbowego, właściwy dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organ, który wypłacił świadczenia przyznawane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów) albo sąd niezwłocznie zmieniają albo usuwają z urzędu lub na wniosek podmiotu ujawnionego w Rejestrze dane, o podmiotach z pkt 3 i 4, gdy po ich ujawnieniu zobowiązanie wygasło, zapadło orzeczenie sądowe albo wydana została decyzja administracyjna, z których wynika, że ujawniona w Rejestrze wierzytelność nie istnieje albo wygasło zobowiązanie, z którego ona wynika, albo gdy tytuł wykonawczy, który stanowił podstawę ujawnienia, został prawomocnym orzeczeniem sądu pozbawiony wykonalności. Wygaśnięcie zobowiązania musi być stwierdzone orzeczeniem, zaświadczeniem właściwego organu albo oświadczeniem wierzyciela.

Do czego może przydać się Rejestr?

Za pomocą KRZ można sprawdzić kontrahenta. Jednak dużym mankamentem systemu jest fakt, że egzekucja musi zostać umorzona z powodu bezskuteczności po 30 listopada 2021 r., żeby informacje o niej znalazły się w rejestrze. Tym samym wydaje się, że realną pomocą w weryfikacji kontrahenta KRZ będzie dopiero po dłuższym okresie, gdy jego baza zostanie zapełniona.